Blisko 70 przedstawicieli miast i gmin spotkało się w dniach 13 i 14 czerwca br. w Jadwisinie podczas seminarium pn. „Miasta i gminy w drodze do neutralności klimatycznej”, zorganizowanego przez Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, które w tym roku obchodzi jubileusz 30-lecia swojej działalności. Uczestnicy mieli okazję wysłuchać ekspertów, m.in. z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Krajowej Agencji Poszanowania Energii, Instytutu na rzecz Ekorozwoju, Fundacji Frank Bold, CoopTech Hub, NFOŚiGW czy Sieci Ekspertów Team Europe Direct przy Komisji Europejskiej w Polsce oraz uczestników debaty dotyczącej przyspieszenia procesu transformacji energetycznej na szczeblu lokalnym, a także wziąć udział w sesjach dobrych praktyk w małych grupach.

Otwarcia seminarium w tym roku dokonali Marek Bąbolski – zastępca burmistrza Miasta i Gminy Serock, Adam Ruśniak – zastępca prezydenta miasta Bielska-Białej i zastępca prezesa Zarządu Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités” oraz Anna Jaskuła – dyrektor biura Stowarzyszenia.

Sesję poświęconą kierunkom reform klimatyczno-energetycznych w Polsce do 2050 r. rozpoczął Adrian Kondaszewski, zastępca dyrektora Departamentu Strategii i Analiz w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, który w swoim wystąpieniu na temat strategicznego podejścia do transformacji energetycznej omówił aktualizację Krajowego planu na rzecz energii i klimatu. Następnie Dariusz Koc, dyrektor Departamentu Efektywności Energetycznej i Transformacji Energetycznej Krajowej Agencji Poszanowania Energii, przedstawił nowelizację prawa w zakresie efektywności energetycznej i charakterystyki energetycznej budynków oraz wyzwanie związane z realizacją celów w tym zakresie. W pierwszej części seminarium głos zabrał także dr Andrzej Kassenberg z Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju, który wygłosił prezentację na temat energii i klimatu w jednostkach samorządu lokalnego, zaznaczając, że przygotowanie się do zmian klimatycznych jest tak samo ważne jak ich ograniczenie. Prelegent podkreślał także, że transformacja polskiego systemu elektroenergetycznego powinna dokonać się poprzez tworzenie wspólnot energetycznych wykorzystujących lokalne źródła energii odnawialnej.

Po tym wprowadzeniu przyszedł czas na debatę, w której udział wzięli: Leszek Drogosz – dyrektor Departamentu Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy, Tomasz Bońdos z Urzędu Miasta Bydgoszczy, Adrian Kondaszewski z Departamentu Strategii i Analiz Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Andrzej Kassenberg z Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju oraz Dariusz Koc – dyrektor Departamentu Efektywności Energetycznej i Transformacji Energetycznej, KAPE. Dyskusję na temat przyspieszenia procesu transformacji energetycznej na szczeblu lokalnym moderował Romuald Meyer z Pomorskiej Grupy Konsultingowej S.A.

Uczestnicy panelu dyskusyjnego podkreślali potrzebę szerszego włączenia samorządów lokalnych do konsultacji rozmów z władzami krajowymi, co pomogłoby dostosować decyzje podejmowane na wyższym szczeblu do realnych potrzeb oraz możliwości podmiotów i jednostek, które następnie je realizują. Padały pomysły utworzenia zespołu konsultacyjno-doradczego przy Ministerstwie Klimatu i Środowiska, skupiającego przedstawicieli samorządów, biznesu, organizacji pozarządowych i rządu, podkreślano też konieczność powołania doradcy energetycznego w każdej gminie. Paneliści zgodnie mówili o kluczowej roli samorządów lokalnych w decentralizacji systemu elektroenergetycznego, bez zaangażowania których transformacja nie będzie możliwa.

Kolejna część seminarium dotyczyła społeczności energetycznych i ich znaczenia dla udanego procesu sprawiedliwej transformacji. Agnieszka Stupkiewicz z Fundacji Frank Bold omówiła formy energetyki obywatelskiej dostępne dla jednostek samorządu terytorialnego w świetle przepisów polskiego prawa. Następnie Rafał Krenz z CoopTech Hub przedstawił korzyści wynikające z tworzenia spółdzielni energetycznych i możliwości ich finansowania, a także proces zakładania pierwszej miejskiej spółdzielni energetycznej w Polsce – Otwarty Jazdów. Przed krótką przerwą na kawę głos zabrała także Justyna Janosz-Klus ze Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités”. Tematem jej prezentacji było badanie barier i uwarunkowań lokalnych dla tworzenia społeczności energetycznych w ramach projektu POWERYOUTH.

Następnie uczestnicy zostali zaproszeni do udziału w sesji stolikowej, podczas której w mniejszych grupach mogli skorzystać z doświadczeń zaproszonych gości, związanych z lokalnymi działaniami na rzecz efektywności energetycznej. Zuzanna Sasiak z Polskiej Zielonej Sieci, nawiązując do wcześniejszych prezentacji, podjęła temat angażowania mieszkańców w rozwój społeczności energetycznych. Z Anitą Cieślicką z Forum Energii uczestnicy mieli okazję porozmawiać o możliwych scenariuszach transformacji energetycznej. Z kolei Dawid Brożek, audytor wiodący jednostki certyfikującej, omówił efektywne zarządzanie energią w gminie według normy ISO 50001. Przy stoliku Tomasza Bońdosa z Urzędu Miasta Bydgoszczy można było dowiedzieć się więcej na temat obrotu energią i koniecznych zmian w prawie energetycznym. Natomiast Izabela Kuśnierz ze Stowarzyszenia rozmawiała z uczestnikami na temat skutecznego zapobiegania nieefektywnym renowacjom w miastach, a Iwona Korohoda przedstawiła im szkoleniową platformę e-learningową CaPABle z zakresu poprawy efektywności budynków użyteczności publicznej dla pracowników sektora publicznego oraz administratorów budynków.

Na zakończenie pierwszego dnia seminarium odbyło się Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia, w którym udział wzięli przedstawiciele gmin i miast członkowskich oraz pozostali zainteresowani przystąpieniem. Podczas Walnego Zebrania odbyły się także wybory do władz Stowarzyszenia.

Drugi dzień seminarium poświęcony nowym perspektywom w rozwoju miast i gmin rozpoczęła prezentacja Witolda Retke z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który przedstawił aktualnie dostępne i planowane w najbliższej przysłości finansowe wsparcie procesu lokalnej transformacji. Następnie dr Paweł Brusiło z Sieci Ekspertów Team Europe Direct przy Komisji Europejskiej w Polsce omówił rolę wodoru w transformacji energetycznej, aktualne doświadczenia z jego wykorzystania m.in. w Rybniku oraz przybliżył inicjatywy legislacyjne i strategie na poziomie krajowym i unijnym. Ostatnią prezentację na temat opracowania i integracji dokumentów kształtujących politykę energetyczną i klimatyczną miasta przedstawiła Beata Kempa z Urzędu Miasta Bydgoszczy. Prelegentka podkreślała potrzebę ograniczenia dublujących się dokumentów strategicznych i proponowała zintegrowanie powtarzających się treści w ramach np. Programu Ochrony Środowiska, który ma umocowanie prawne.

Po krótkiej przerwie na kawę uczestnicy znów mieli okazję wziąć udział w sesji stolikowej, gdzie omawiane były tematy związane z transformacją energetyczną na poziomie lokalnym. Anna Szewczyk z Urzędu Miasta i Gminy w Niepołomicach oraz Jakub Szymański z Urzędu Miasta i Gminy w Serocku omawiali korzyści, wyzwania i praktyczne aspekty związane działalnością spółdzielni energetycznych. Z kolei Anna Fijas ze Stowarzyszenia oraz Marcin Łojek z Urzędu Gminy Pałecznica przedstawili zainteresowanym symulator do wyliczania śladu węglowego i tworzenia scenariuszy klimatycznych. Natomiast ostatni stolik rozmawiał z uczestnikami na temat praktycznych aspektów zarządzania energią w mieście na przykładzie doświadczeń UM Bydgoszczy i rozwiązań proponowanych w ramach projektu DUET.

Seminarium „Miasta i gminy w drodze do neutralności klimatycznej” było wspaniałą okazją do poszerzenia wiedzy nt. transformacji energetycznej na szczeblu lokalnym, roli energetyki obywatelskiej w tym procesie oraz lokalnych działań na rzecz klimatu. Uczestnicy wydarzenia mogli się spotkać, nawiązać nowe kontakty, wymienić doświadczenia i poszerzyć swoją wiedzę, a także podjąć inspirujące dyskusje w kuluarach. Serdecznie dziękujemy wszystkim przedstawicielom władz samorządowych, ekspertom i prelegentom za udział w wydarzeniu i zapraszamy do zapoznania się z materiałami zamieszczonymi poniżej.

Program

Prezentacje

Dzień I

1. Projekt Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r. , Adrian KONDASZEWSKI, Departament Strategii i Analiz, Ministerstwo Klimatu i Środowiska
2. Nowelizacja prawa w zakresie efektywności energetycznej i charakterystykienergetycznej budynków , Dariusz KOC, Departament Efektywności Energetycznej i Transformacji Energetyczne, KAPE
3. Energia i klimat w jednostkach samorządu lokalnego , Andrzej KASSENBERG, Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
4. Energetyka obywatelska dla JST - formy dostępne w świetle przepisów prawa , Agnieszka STUPKIEWICZ, Fundacja Frank Bold
5. Wspólnoty energetyczne w miastach. Obywatelska społeczność energetyczna w formie spółdzielni , Rafał KRENZ, CoopTech Hub, PLZ Spółdzielnia
6. Badanie barier i uwarunkowań lokalnych dla tworzenia społeczności energetycznych , Justyna JANOSZ-KLUS, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
7. Skuteczne zapobieganie nieefektywnym renowacjom w miastach , Izabela KUŚNIERZ, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
8. Efektywne zarządzanie energią w gminie według normy ISO 50001 , Dawid BROŻEK, audytor wiodący jednostki certyfikującej
9. Jak angażować mieszkańców w rozwój społeczności energetycznych , Zuzanna SASIAK, Polska Zielona Sieć
10. Plan transformacji energetycznej Włocławka do 2040 roku , Anita CIEŚLICKA, Forum Energii

Dzień II

1. Wsparcie finansowe procesu lokalnej transformacji , Witold RETKE, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
2. Rola wodoru w transformacji energetycznej – inicjatywy legislacyjne i strategie na poziomie krajowym i unijnym , Paweł BRUSIŁO, Sieć Ekspertów Team Europe Direct przy Komisji Europejskiej w Polsce
3. Dokumenty kształtujące politykę energetyczną i klimatyczną JST na przykładzie miasta Bydgoszczy , Beata KEMPA, Urząd Miasta Bydgoszczy
4. Korzyści i wyzwania związane z działalnością spółdzielni energetycznych , Anna SZEWCZYK, Urząd Miasta i Gminy w Niepołomicach, Jakub SZYMAŃSKI, Urząd Miasta i Gminy w Serocku
5. Zastosowanie symulatora do wyliczania śladu węglowego , Anna FIJAS, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, Marcin ŁOJEK, Urząd Gminy Pałecznica
6. Praktyczne Aspekty zarządzania energią w mieście , Tomasz BOŃDOS, Urząd Miasta Bydgoszczy

Galeria

Seminarium zostało zorganizowane w ramach: projektu CommitClimate (W drodze do transformacji energetycznej i neutralności klimatycznej w gminach Regionu Morza Bałtyckiego), finansowanego z programu Interreg Region Morza Bałtyckiego o numerze #C026; projektu OUR-CEE (Skuteczne zapobieganie nieefektywnym renowacjom w Europie Środkowej i Wschodniej), finansowanego z instrumentu Europejska Inicjatywa Klimatyczna (European Climate Initiative - EUKI) o numerze grantu 81302186; projektu OwnYourSECAP (Wsparcie władz regionalnych i lokalnych w opracowaniu i wdrażaniu Planu SECAP), finansowanego w ramach programu LIFE+ i umowy grantu nr 101077109; inicjatywy Centrum Doradztwa ds. Ubóstwa Energetycznego UE prowadzonej przez Komisję Europejską na zlecenie Parlamentu Europejskiego oraz w ramach inicjatywy Komisji Europejskiej – Europejski Pakt na rzecz Klimatu.