Porozumienie Burmistrzów to oddolna inicjatywa miast i gmin z całej Europy, które zdecydowały się wesprzeć realizację polityki klimatyczno-energetycznej UE poprzez realizację jej postulatów na swoim terenie, a także wzajemne wspieranie się w tych wysiłkach. Pierwsza edycja Porozumienia była realizowana w latach 2008-2015, a ówcześni sygnatariusze - ponad 6 000 samorządów lokalnych, reprezentujących łącznie ponad 200 milionów mieszkańców - zobowiązywali się do ograniczenia lokalnych emisji CO₂ o co najmniej 20% do 2020 r. poprzez podniesienie efektywności energetycznej oraz zwiększenie wykorzystania OZE. Zgodnie z przyjętą metodologią sygnatariusze sporządzali tzw. bazową inwentaryzację emisji oraz opracowywali Plany działań na rzecz zrównoważonej energii (ang. Sustainable Energy Action Plan - SEAP). Wśród nich było ponad 70 miast i gmin z Polski.

W 2015 r. Porozumienie wkroczyło w kolejną fazę, odpowiadając na nowe wyzwania, przed jakimi staje Europa, i nowe ramy unijnej polityki energetycznej. Przystępujące dziś do Porozumienia miasta i gminy dążą do redukcji emisji CO₂ o co najmniej 40% do 2030 r., a w swoich planach działań nie koncentrują się jedynie na ograniczeniu zużycia energii, lecz patrzą na problem szerzej, uwzględniając komponent adaptacji do zmian klimatu. Nowe Porozumienie wychodzi również poza granice Europy, kierując zaproszenie do włączenia się w ww. działania do samorządów lokalnych z całego świata. Poniżej znajdziesz więcej informacji na temat tej inicjatywy, w tym wiele praktycznych informacji dotyczących tego, jak do niej przystąpić, jak zrealizować podjęte zobowiązanie i jakie korzyści udział w niej może przynieść twojemu miastu lub gminie.

Stowarzyszenie Gmin jako oficjalna Organizacja Wspierająca Porozumienie

Od kwietnia 2009 r., czyli praktycznie od początku istnienia inicjatywy, nasze Stowarzyszenie pełni funkcję oficjalnej Organizacji Wspierającej Porozumienie. Promujemy Porozumienie na terenie kraju, a także pomagamy Polskim sygnatariuszom w kontaktach z Biurem Porozumienia Burmistrzów i w realizacji podjętych zobowiązań. Dowiedz się więcej.

Do czego zobowiązują się miasta i gminy przystępując do Porozumienia Burmistrzów?

Przystępując dziś do Porozumienia Burmistrzów miasta i gminy zobowiązują się do: 

1. zmniejszenia emisji CO₂ na swoim obszarze o co najmniej 40% do roku 2030, głównie przez poprawę wydajności energetycznej i większe wykorzystanie źródeł energii odnawialnej;
2. zwiększenia odporności swojego obszaru na zmiany klimatu poprzez przystosowanie się do ich negatywnych skutków;
3. zwalczania ubóstwa energetycznego jako kluczowego działania zapewniającego sprawiedliwą transformację.

W związku z powyższym zobowiązują się podjąć następujące działania:

• sporządzenie bazowej inwentaryzacji emisji oraz oceny ryzyka i wrażliwości na zmiany klimatu;
• opracowanie i przedstawienia planu działania na rzecz zrównoważonej energii i klimatu (SECAP) w ciągu dwóch lat od podpisania Porozumienia;
• sporządzenie sprawozdania z postępu prac co najmniej raz na dwa lata od dnia złożenia planu SECAP na potrzeby oceny, monitorowania i weryfikacji

Jak wygląda procedura przystąpienia do Porozumienia Burmistrzów?

Do „nowego” Porozumienia Burmistrzów może przystąpić każde zainteresowane miasto czy gmina, zarówno to, które jest sygnatariuszem oryginalnego Porozumienia (z celami do 2020 roku), jak i to, które nie uczestniczyło w poprzedniej inicjatywie.  Warunkiem jest podjęcie stosownej uchwały przez Radę Miasta/Gminy, a następnie podpisanie przez upoważnionego przez nią przedstawiciela (Prezydenta, Zastępcę Prezydenta, Przewodniczącego Rady Miasta…) deklaracji przystąpienia do Porozumienia (zob. tutaj).

Po podpisaniu deklaracji miasto musi zarejestrować swój udział w Porozumieniu za pośrednictwem strony internetowej porozumienia: www.porozumienieburmistrzow.eu (zakładka: http://mycovenant.eumayors.eu//signatory-registration), wypełniając formularz zgłoszeniowy i załączając skan deklaracji. Kolejne kroki do wykonania zostaną przesłane w e-mailu potwierdzającym przesłanym przez Biuro Porozumienia Burmistrzów na adres wskazany do kontaktu.

Raz do roku w Brukseli organizowana jest uroczysta ceremonia podpisania Porozumienia Burmistrzów, podczas której sygnatariusze mają okazję spotkać się i wymienić doświadczeniami, a nowi sygnatariusze mają możliwość złożenia jeszcze raz symbolicznego, uroczystego podpisu pod deklaracją. Uroczystość ta ma wysoką rangę polityczną i uczestniczą w niej przedstawiciele najważniejszych instytucji UE oraz miast i gmin-sygnatariuszy z całego świata.

Co dalej?

Po przystąpieniu do „nowego” Porozumienia Burmistrzów miasto lub gmina ma 2 lata na opracowanie tzw. Planu działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu (SECAP), obejmującego II filary: łagodzenie i adaptację do zmian klimatu. Plan powinien formułować długoterminową strategię i cele do osiągnięcia (z nadrzędnym celem min. 40% redukcji CO₂ eq do 2030 r.) i bazować na wynikach: (a) szczegółowej bazowej inwentaryzacji emisji, (b) oceny ryzyka i wrażliwości na zmiany klimatu. Powinien on obejmować zarówno działania w obszarze redukcji zużycia energii i emisji CO₂, jak i w obszarze adaptacji do zmian klimatu. W przypadku miast, które są sygnatariuszami pierwotnego Porozumienia, plan SECAP może stanowić przedłużenie i adaptację planu SEAP, dodatkowo uzupełnionego o część dotyczącą adaptacji do zmian klimatu, do której podstawę może stanowić Miejski Plan Adaptacji do Zmian Klimatu (MPA), jeżeli miasto takowy posiada.

Przyjęty przez Radę Miasta plan SECAP musi następnie zostać złożony do Biura Porozumienia Burmistrzów za pośrednictwem formularza on-line. Do formularza wprowadzane są (w j. angielskim) kluczowe informacje z planu, a sam plan załączany (w języku narodowym) jest w formie pliku PDF.

Realizację planu należy regularnie monitorować, a co najmniej raz na 2 lata składać do Biura Porozumienia Burmistrzów sprawozdanie z podjętych działań i ich dotychczasowych rezultatów.

Więcej informacji na temat tego, jak dokonać analizy sytuacji wyjściowej, a następnie sporządzić Plan działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu można znaleźć w załączonej prezentacji.

Jakie korzyści może przynieść miastu/gminie udział w Porozumienia Burmistrzów i opracowanie planu SECAP

Do najważniejszych korzyści należą:

• prestiż wynikający z przynależności do grona światowych liderów w zakresie ochrony i adaptacji do zmian klimatu oraz wysokie międzynarodowe uznanie dla realizowanych działań (w tym m.in. poprzez promocję tzw. «wzorców doskonałości») ;
• dostęp do przydatnych materiałów i narzędzi pomocowych dotyczących planowania, realizacji i monitorowania strategii energetyczno-klimatycznych, aktywizacji mieszkańców w tym obszarze itd. ;
• wsparcie dla sygnatariuszy ze strony Biura Porozumienia Burmistrzów i krajowych organizacji wspierających ;
• lepszy dostęp do źródeł finansowania (UE, w tym m.in. w ramach programu HORYZONT 2020, chętnie wspiera projekty, które angażują miasta sygnatariuszy Porozumienia ; posiadanie kompleksowej strategii energetycznej/klimatycznej jest też często wymogiem lub jest dodatkowo punktowane także w innych programach) ;
• możliwość aktywnej współpracy sieciowej oraz wymiany doświadczeń, wiedzy i dobrych praktyk z innymi sygnatariuszami Porozumienia, w tym poprzez :
  • organizację dedykowanych wydarzeń, w tym webinariów i dyskusji on-line ;
  • łączenie miast bliźniaczych ;
  • dostęp do inspirujących studiów przypadku;
  • benchmarking ;
  • udział we wspólnych projektach.
• możliwość przyczynienia się do zmian w unijnej polityce klimatycznej i energetycznej ;
• korzyści « lokalne », wynikające z realizacji dobrze zaplanowanych i opartych na dokładnej analizie lokalnej sytuacji działań ujętych w planie:
  • zmniejszenie zużycia i kosztów energii na obszarze miasta ;
  • redukcje emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń powietrza na obszarze miasta ;
  • zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego miasta/gminy ;
  • zwiększenie odporności miasta na zmiany klimatu ;
  • nowe miejsca pracy ;
  • dobry wizerunek miasta jako przyjaznego mieszkańcom i klimatowi ;
  • wysoka wiarygodność zobowiązań i działań, dzięki systemowi monitoringu i wersyfikacji postępów, a także oparciu planu na szczegółowej analizie sytuacji wyjściowej.

Kto już należy do grona sygnatariuszy Porozumienia?

Do dziś do Porozumienia przystąpiło blisko 8 000 samorządów z całego świata, w tym ponad 1 000 podjęło zobowiązanie w perspektywie do 2030 r. Wśród polskich sygnatariuszy „nowego” Porozumienia Burmistrzów są Płock, Wrocław i Zabrze.

Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités” oficjalną Organizacją Wspierającą Porozumienie

Sygnatariusze Porozumienia Burmistrzów nie są pozostawieni sami sobie. Pomaga im Biuro Porozumienia Burmistrzów, które m.in. przygotowało szereg przydatnych materiałów metodologicznych dotyczących sporządzenia bazowej inwentaryzacji emisji i oceny ryzyka i wrażliwości na zmiany klimatu, opracowania planu SECAP czy mobilizacji mieszkańców i lokalnych interesariuszy, a także tzw. Koordynatorzy i Organizacje Wspierające Porozumienie. Taką organizacją jest właśnie nasze Stowarzyszenie. Jako Organizacja Wspierająca Porozumienie:

• promujemy Porozumienie Burmistrzów na szczeblu krajowym i udzielamy informacji i praktycznych wskazówek miastom i gminom zainteresowanym przystąpieniem do Porozumienia;
• pomagamy w przystąpieniu do Porozumienia ;
• pomagamy w realizacji zobowiązań wynikających z przystąpienia do Porozumienia, w tym opracowaniu i aktualizacji planu SECAP, przygotowaniu raportu z monitoringu planu, aktywizacji mieszkańców ;
• pomagamy w kontaktach z Biurem Porozumienia Burmistrzów;
• wspieramy współpracę sieciową oraz wymianę doświadczeń i dobrych praktyk z innymi sygnatariuszami Porozumienia Burmistrzów, z Polski i zza granicy ;
• realizujemy projekty, którycb beneficjentami są sygnatariusze Porozumienia Burmistrzów.

Porozumienie Burmistrzów na rzecz klimatu i energii.