Ponad 60 przedstawicieli miast i gmin spotkało się 19 i 20 maja br. w Jadwisinie podczas seminarium „Inkluzywna transformacja energetyczna i ochrona klimatu w miastach i gminach”, zorganizowanego przez Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”. Uczestnicy mieli okazję wysłuchać ekspertów, m.in. z Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz NFOŚiGW, oraz debaty dotyczącej planowania dalszego rozwoju miast i gmin w kontekście nowych wyzwań energetycznych, geopolitycznych i społecznych, a także wziąć udział w sesjach dobrych praktyk, przeprowadzonych w małych grupach.

Podczas uroczystego otwarcia wydarzenia Artur Borkowski – burmistrz Miasta i Gminy Serock oraz Leszek Drogosz – prezes Zarządu Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités” i dyrektor Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy, podkreślali, jak ważne są działania na rzecz ochrony klimatu mimo pojawiających się trudnych okoliczności.  Anna Jaskuła – dyrektor biura Stowarzyszenia rozpoczęła pierwszą część seminarium, która dotyczyła zrównoważonego zarządzania miastem w kontekście nowych wyzwań energetycznych i społecznych.

Pierwszym prelegentem był Paweł Różycki z Departamentu Strategii i Planowania Transformacji Klimatycznej Ministerstwa Klimatu i Środowiska, który w swoim wystąpieniu na temat polityki klimatyczno-energetycznej Polski w kontekście nowych wyzwań energetycznych, geopolitycznych i społecznych przybliżył aktualne wyzwania transformacji energetycznej i przedstawił wstępne założenia do aktualizacji PEP2040 – przede wszystkich wprowadzenie IV filaru dotyczącego suwerenności energetycznej. 

Następnie Anna Czyżewska z Departamentu Adaptacji do Zmian Klimatu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pokrótce zaprezentowała dostępne źródła finansowania działań adaptacyjnych. Przypomniała także o ogłoszonym 9 maja nowym naborze wniosków w ramach programu priorytetowego 1.4.

Adaptacja do zmian klimatu i ochrona wód przed zanieczyszczeniami. Dwa kolejne wystąpienia należały do przedstawicielek Stowarzyszenia. Iwona Korohoda zaprezentowała inicjatywę Porozumienie Burmistrzów dla klimatu i energii oraz wsparcie instytucji europejskich dla samorządów -  liderów transformacji energetycznej w Polsce. Ze względu na to, że sygnatariusze Porozumienia zobowiązują się nie tylko do podejmowania działań w zakresie łagodzenia zmian klimatu i dostosowywania się do jego nieuniknionych skutków, ale także do podjęcia działań mających na celu ograniczania ubóstwa energetycznego, krótko przedstawiła także EPAH - wiodącą inicjatywę UE w zakresie zwalczania ubóstwa energetycznego. 

Następnie Patrycja Płonka przedstawiła zintegrowane planowanie miejskie jako narzędzie redukcji zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych z terenu miasta, korzystając w tym celu z doświadczeń projektu MULTIPLY, w którego realizację są wraz ze Stowarzyszeniem takie miasta jak: Bydgoszcz, Sztum, Piastów, Grodzisk Mazowiecki, Mińsk Mazowiecki, Ostrołęka oraz Siemianowice Śląskie. Na sali można było także obejrzeć opracowane w ramach projektu plakaty, na których wyżej wymienione miasta zaprezentowały swoje dobre praktyki.

Po wystąpieniach prelegentów przyszedł czas na debatę, w której udział wzięli: Anna Czyżewska – NFOŚiGW, Zuzanna Sasiak – Polska Zielona Sieć, Przemysław Major – burmistrz Cieszyna, Ryszard Pabian – burmistrz Jasła, Artur Borkowski – burmistrz Serocka oraz Marcin Augustyniak – pełnomocnik prezydenta Wałbrzycha. Dyskusję o planowaniu dalszego rozwoju miast i gmin w kontekście nowych wyzwań energetycznych, geopolitycznych i społecznych moderował Leszek Drogosz, dyrektor Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy. Przedstawiciele miast podkreślali, że w obliczu gwałtownie rosnących cen energii transformacja stanowi jeszcze większe wyzwanie. Anna Czyżewska przedstawiła instrumenty finansowe, które mogą pomóc samorządom, jednak ich reprezentanci podkreślali, że w obecnej sytuacji mimo chęci, pomysłów i mobilizacji zasobów kadrowych, bariera finansowa może okazać się decydująca, ponieważ nawet w przypadku korzystania z dofinansowań NFOŚiGW środki potrzebne na wkład własny na inwestycje mogą nie zmieścić się w budżetach samorządów. Podejmowanie lokalnych działań proklimatycznych jest utrudnione nie tylko wskutek niepewności finansowej, ale także dotyczącej zmian prawa, a ponadto samorządy okazują się niekonkurencyjne na rynku pracy i rynku inwestycyjnym. W świetle tych formalno-finansowych rozważań Zuzanna Sasiak z perspektywy organizacji ekologicznej przypomniała samorządowcom, że oczekuje się od nich także działań w aspekcie społecznym i mimo że dostrzega znaczny postęp w tym obszarze, nadal uważa za niezwykle istotne podnoszenie świadomości mieszkańców i ich aktywizowanie.

Popołudniowy blok rozpoczął Tomasz Skoczylas, dyrektor Centrum Innowacji Miejskich – Urban Lab, który na przykładzie miasta Rzeszowa pokazał, jak można stworzyć przestrzeń do zaangażowania obywateli do współpracy z władzami miasta. Podkreślał, że każde miasto czy gmina ma w tym obszarze swój potencjał, na który należy się ukierunkować, a kluczową kwestią w tworzeniu przestrzeni dla mieszkańców jest rozmowa z nimi i umożliwienie im wyrażania swoich opinii i określania potrzeb. Przedstawicieli miast szczególnie zaciekawiło włączenie Urban Lab w Rzeszowie w struktury Urzędu Miasta oraz współpraca międzywydziałowa. Następnie głos zabrał Tomasz Bońdos z Urzędu Miasta Bydgoszczy, który w prezentacji o systemowym podejściu do optymalizacji produkcji i zużycia energii w mieście opowiedział o problemach i wyzwaniach w zarządzaniu energią i o robotyzacji faktur, będącej odpowiedzią Bydgoszczy na część z tych problemów. Jego wystąpienie wzbudziło duże zainteresowanie słuchaczy. Trzeci komponent zintegrowanego planowania miejskiego obok planowania przestrzennego i zarządzania energią – zrównoważony transport stanowił temat wystąpienia Bartosza Stachowiaka z Wydziału Ekonomiczno-Społecznego UKSW, który przedstawił możliwości wykorzystania wodoru w transporcie publicznym i prywatnym.

Następnie Izabela Kuśnierz ze Stowarzyszenia zaprosiła uczestników na sesję stolikową, podczas której mogli oni skorzystać z doświadczeń zaproszonych gości. Grzegorz Gałek z PMG Sp. z.o.o w nawiązaniu do tematu ostatniej prezentacji wraz z uczestnikami szukał odpowiedzi na pytanie, czy lepszą drogą do zrównoważonego transportu w mieście jest elektryczność czy wodór. Z Romualdem Meyerem z Pomorskiej Grupy Konsultingowej S.A. uczestnicy mieli okazję porozmawiać o działaniach podejmowanych na rzecz zrównoważonego zarządzania energią na przykładzie Mińska Mazowieckiego, Czerska i Kamienia Krajewskiego. Maciej Cygler z KOBiZE/CAKE rozmawiał z uczestnikami o transformacji energetycznej samorządów prezentując przy tej okazji podręcznik dla władz lokalnych przygotowany w październiku ubiegłego roku w ramach projektu LIFE Climate CAKE PL. Przy stoliku Piotra Kolasy z Kancelarii Polowiec i Wspólnicy sp. j. można było dowiedzieć się więcej o spółdzielniach energetycznych, a zwłaszcza o uwarunkowaniach prawnych ich tworzenia w Polsce.

Na zakończenie pierwszego dnia seminarium odbyło się Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia, w którym udział wzięli przedstawiciele gmin i miast członkowskich oraz pozostali zainteresowani przystąpieniem.

Drugi dzień poświęcony przeciwdziałaniu ubóstwu energetycznemu i budowaniu świadomości mieszkańców rozpoczęła Patrycja Płonka, która przybliżyła uczestnikom rolę samorządów lokalnych w ochronie konsumenta wrażliwego oraz kształtowaniu świadomych postaw energetycznych, a także wytłumaczyła, na czym polega problem ubóstwa energetycznego. Następnie Jakub Sokołowski z Instytutu Badań Strukturalnych przedstawił metody diagnozowania problemu ubóstwa energetycznego w gminie. Zaznaczył, że przeprowadzenie ankietyzacji, bardzo kosztowne czasowo i finansowo, nie będzie skutkowało prawdziwym obrazem sytuacji i badając ten problem lepiej korzystać z innych środków i źródeł informacji. Anna Fijas ze Stowarzyszenia przechodząc od diagnozy do działania przedstawiła narzędzia, jakimi dysponują samorządy, takie jak: EPAH czy te opracowane w ramach projektu EnPover czy EnergyMeasures, który to projekt został dokładniej omówiony podczas sesji stolikowej.

Ostatnią prezentację przedstawił Piotr Sołtysek, który na przykładzie Bielsko-Białej opowiedział o kształtowaniu aktywnych postaw obywatelskich i angażowaniu mieszkańców w realizację lokalnych celów klimatyczno-energetycznych.

Po krótkiej przerwie kawowej, uczestnicy znów wybrali jeden z interesujących ich tematów i rozmawiali już w mniejszych grupach. Justyna Janosz ze Stowarzyszenia przedstawiła realizowany w Bielsku-Białej program pn. Energia na miarę, jako punkt wyjścia do rozmowy o indywidualnym doradztwie energetycznym skierowanym do gospodarstw domowych.

Jerzy Tymczyszyn, pełniący w Raciechowicach funkcję ekodoradcy, rozmawiał z uczestnikami o swoich działaniach zmierzających do zaangażowania mieszkańców w realizację lokalnej polityki klimatycznej. Eliza Bujalska, burmistrz  Mińska Mazowieckiego podzieliła się doświadczeniami z projektu Human Smart City i przedstawiła wspólną przestrzeń, która została zaprojektowana z udziałem obywateli. Przemysław Major, burmistrz Cieszyna opowiedział o konsultacjach społecznych, dotyczących rozwoju miasta, przeprowadzonych pod hasłem „Pogadajmy o Cieszynie”, których część stanowiły np. spacery diagnostyczne.

Seminarium „Inkluzywna transformacja energetyczna i ochrona klimatu w miastach i gminach” było znakomitą okazją do poszerzenia wiedzy z zakresu zrównoważonego zarządzania miastem, przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu i aktywizacji mieszkańców. Jak powiedział podczas otwarcia Leszek Drogosz: „na tej sali jest wiedzy i energii dużo” i tak też było, uczestnicy uczyli się nie tylko od ekspertów, ale także od siebie nawzajem. Nowe informacje, przykłady udanych działań i skutecznych rozwiązań, inspiracje i nawiązane znajomości na pewno pomogą samorządowcom stawić czoła wyzwaniom energetycznym, geopolitycznym oraz społecznym. Serdecznie dziękujemy wszystkim przedstawicielom władz lokalnych, ekspertom i prelegentom za udział w wydarzeniu i zapraszamy do zapoznania się z materiałami zamieszczonymi poniżej.

Program

Aby je pobrać, należy wpisać hasło, które otrzymali Państwo w mailu wysłanym po wydarzeniu. Tych z Państwa, którzy w wydarzeniu nie uczestniczyli, a są zainteresowani zapoznaniem się z prezentacjami prosimy o kontakt z naszym biurem: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Poniższe prezentacje nie mogą być udostępnianie ani publikowane bez zgody Stowarzyszenia.

Prezentacje

Dzień 1

1. Polityka klimatyczno-energetyczna Polski w kontekście nowych wyzwań energetycznych, geopolitycznych i społecznych , Paweł RÓŻYCKI, Ministerstwo Klimatu i Środowiska
2. Finansowanie zadań z zakresu adaptacji do zmian klimatu przez NFOŚiGW , Anna CZYŻEWSKA, NFOŚiGW
3. Porozumienie Burmistrzów i wsparcie instytucji europejskich dla samorządów - liderów transformacji energetycznej w Polsce , Iwona KOROHODA, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
4. Zintegrowane planowanie miejskie jako narzędzie redukcji zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych z terenu miasta (projekt MULTIPLY) , Patrycja PŁONKA, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
5. Tworzenie przestrzeni do wykorzystania potencjału obywateli – Rzeszów Smart City , Tomasz SKOCZYLAS, Centrum Innowacji Miejskich - Urban Lab
6. Zarządzanie energią w strukturze rozproszonej miasta problemy i wyzwania , Tomasz BOŃDOS, Urząd Miasta Bydgoszczy
7. Możliwości wykorzystania wodoru w transporcie miejskim (publicznym i prywatnym) , Bartosz STACHOWIAK, Wydz. Ekonomiczno-Społeczny UKSW
8. Zrównoważone zarządzanie energią w Gminie , Romuald MEYER, Pomorska Grupa Konsultingowa S.A.
9. Zrównoważony transport w mieście – elektryczność czy wodór? , Grzegorz GAŁEK, PMG Sp. z o.o.
10. Transformacja energetyczna miast i gmin , Maciej CYGLER, KOBiZE/CAKE
11. Spółdzielnia energetyczna , Piotr KOLASA, Kancelaria Polowiec i Wspólnicy sp. j.

Dzień 2

1. Rola samorządów lokalnych w ochronie konsumenta wrażliwego oraz kształtowaniu świadomych postaw energetycznych , Patrycja PŁONKA, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
2. Diagnoza problemu ubóstwa energetycznego w gminie , Jakub SOKOŁOWSKI, Instytutut Badań Strukturalnych
3. Od diagnozy do działania – narzędzia, jakimi dysponują samorządy i przykłady dobrych praktyk , Anna FIJAS, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
4. Kształtowanie aktywnych postaw obywatelskich – angażowanie mieszkańców w realizację lokalnych celów klimatyczno-energetycznych , Piotr SOŁTYSEK, Urząd Miejski w Bielsku-Białej
5. Projektowanie wspólnych przestrzeni z udziałem obywateli – Human Smart City , Eliza BUJALSKA, Mińsk Mazowiecki
6. Indywidualne doradztwo energetyczne skierowane dla gospodarstw domowych – program ENERGIA NA MIARĘ , Justyna JANOSZ, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
7. „Pogadajmy o Cieszynie” – konsultacje społeczne dotyczące rozwoju miasta , Przemysław MAJOR, Urząd Miasta Cieszyna
8. Zaangażowanie mieszkańców w realizację lokalnej polityki klimatycznej – działania ekodoradców w województwie małopolskim oraz ich rola w edukacji energetycznej , Jerzy TYMCZYSZYN, Urząd Gminy Raciechowice

Galeria